Het probleem is dat je voortdurend let op je eigen lichaam. Als je dat doet kan het niet anders of je merkt van alles op: elke tinteling, kriebeling, warmte- of koudesensatie, vibratie of een gevoel van druk of spanning. Typerend is, dat je vooral gespitst bent op gevoelens die je als negatief of oncomfortabel ervaart, zoals een (pijn)scheut of steek, kramp of jeuk, een droge mond, een dikke keel of hoofdpijn. Dat worden al snel tekenen van (ernstige) ziekten. Bovendien wil je middels allerlei onderzoeken per se bewijzen dat je een ziekte hebt of gaat krijgen. Het alsmaar hiermee bezig zijn heeft een dwangmatig karakter. Allerlei lichamelijke verschijnselen en/of klachten worden meteen als ‘ernstig’ opgevat, met daaraan gekoppeld de ernstigste gevolgen.. Het lijkt alsof je geen enkele greep hebt op je gedachten, je ziektefantasieën gaan steeds met je aan de haal.
Als je dat zo beleeft, is het niet verwonderlijk, dat angst en paniek de kop opsteken. Normaal ben je gerustgesteld als een arts, en zeker na een uitgebreid specialistisch onderzoek, niets vindt. Dat geldt niet voor jou met hypochondrie: de angst blijft, of komt in elk geval heel snel weer terug. Jou gerust stellen lukt nooit afdoende. Zo gefocust blijven op ziekte en narigheid houdt niet alleen je angst in stand, maar is ook heel zelfbevestigend. Het kan op die manier niet anders, dan dat je altijd wat blijft voelen, al zijn het alleen maar de verschijnselen die samengaan met angst, zoals duizeligheid, trillen, overmatig zweten, hartkloppingen, gevoel van druk en benauwdheid op de borst. Vaak ook komen daar nog bij maagklachten en misselijkheid.
Met de beschreven verschijnselen lijkt hypochondrie op paniekstoornissen, daarmee heb je ook al gauw ‘t idee dat je een ziekte hebt of gaat krijgen. Als je je echter laat onderzoeken krijg je te horen, dat er ‘lichamelijk niets aan de hand is’, terwijl je ‘het toch steeds allemaal voelt.’ Daarom is dat denken aan de mogelijkheid van ziekte, op het moment dat je die bij een paniekstoornis horende symptomen hebt, best wel min of meer logisch: een niet aflatend drukkend gevoel op je borst en hartkloppingen doen je denken aan hartproblemen, duizeligheid en ijle gevoelens in je hoofd kun je zien als voorboden van een hersenbloeding of een -tumor, misselijkheid met soms ook nog braken maken dat je denkt aan een maag- of buikaandoening als kanker en de vreemde tintelingen of verdoofde gevoelens in armen of benen zouden de voorbode kunnen zijn van een verlamming of iets als MS .
Die ‘logische link’ is er niet als je echt hypochondrisch bent. Dan ben je voortdurend gefocust (in de zin van er bang voor zijn of zelfs met de overtuiging het echt te hebben) op allerlei ziekten van zeer uiteenlopende aard. Dit alles kan je zo instabiel maken, dat je niet meer weet waar je staat in het leven; vervreemd van jezelf ben je bang gek te worden of dood te gaan. Het is een zeer ernstige aandoening met grote invloed op je dagelijks functioneren, zowel voor je werk als privé i.v.m. relaties en vrije tijd.
Er zijn diverse benaderingen mogelijk om deze problematiek aan te pakken. Heel direct het werken aan het blijvend wegnemen van de angst. Maar zeker ook aanleren om een andere verhouding aan te gaan met het eigen lijf en het op dieper niveau ontkrachten van het obsessief je bezig moeten houden met de eigen lichaamssensaties. De problemen zijn ook goed te behandelen met het fobieprotocol van EMDR, met extra aandacht voor ‘future pacing’ (……………’je bent weer in het ziekenhuis’…………….).
