Eye Movement Desensitization and Reprocessing is ontwikkeld door de Amerikaanse psychologe Francine Shapiro en wordt als methode vooral gebruikt bij de behandeling van Acute – en Post Traumatische Stress Stoornis en bij aan trauma gerelateerde problematiek. Er zijn aanwijzingen dat de methode veel effectiever is dan de gangbare methoden. Shapiro rapporteerde in de jaren tachtig enthousiast dat zij elke traumatische herinnering binnen een uur kon uitschakelen. Er bestaan inmiddels zoveel gecontroleerde onderzoeken naar de effectiviteit van EMDR, dat het op dit moment de meest geëvalueerde behandeling is op het gebied van trauma.
De krachtige en snelle werking van deze therapievorm heeft zelfs geleid tot de bijnaam “powertherapy’. Een niet onbelangrijk feit is ook dat deze methode weinig belastend is voor beide partijen (cliënt én therapeut) in tegenstelling tot de toch ook wel effectieve imaginaire confrontatie binnen de cognitieve gedragstherapie (de zgn exposure, het blootstellen aan dat wat zo bedreigend is). Dat laatste vraagt erg veel van de cliënt en leidt om die reden nogal eens tot voortijdig afhaken.
EMDR is gebaseerd op vele therapeutische technieken. Het gebruikte gespreksprotocol is ontleend aan gedrags- en cognitieve therapie. Het enige nieuwe erin is de zgn. DAS, de duale attentie stimulatie.
Hoe EMDR werkt is nog niet volledig bekend, ondanks het feit dat er veel wetenschappelijk onderzoek naar is verricht. Dát het werkt is zeker, klachten waaraan jaren achtereen gewerkt werd met gesprekstherapie zonder resultaat, bleken in relatief korte tijd te verdwijnen met EMDR.
‘t Is een officieel erkende, geprotocolleerde (dus verlopend volgens een aantal vast omschreven stappen) therapeutische interventietechniek binnen het reguliere circuit, al is er ook veel wat er voor zou pleiten het te rekenen tot het veld van de hypnotherapie. Immers: er zijn duidelijke overeenkomsten met NLP-achtige werkwijzen en er komen aantoonbaar veel elementen uit de regressietherapie in voor. Daarbij komt nog dat de manier waarop een getraumatiseerde cliënt zijn probleem ervaart en er over vertelt op zich al veel weg heeft van een trancefenomeen: je ziet geheugenverlies, hele stukken zijn weg uit de herinnering; er is vaak een andere gewaarwording van het eigen lichaam en een vervormd tijdsbesef; er bestaat een sterk selectieve waarneming, helemaal gefocust op (aspecten) van dat “vreselijke” en dat ook nog ‘s sterk uitvergroot.
Een mogelijke verklaring voor de werking van de methode is dat door het trauma de beide hersenhelften niet meer samenwerken, iets wat wel nodig is voor een goede verwerking. Bij de EMDR methodiek wordt in een precieze procedure die samenwerking weer op gang gebracht door toepassing van duale attentiestimulatie beide hersenhelften afwisselend te stimuleren, gelijk opgaand met naar binnen gerichte geconcentreerde aandacht voor de combinatie van gedachten, gevoelens en beelden die samenhangen met het trauma. De afwisseling in stimulering wordt bereikt door het met de ogen volgen van een heen- en weergaande beweging van hand of vinger van de therapeut, door het luisteren naar afwisselend links en rechts “toegediend” geluid of muziek via een koptelefoon, of door afwisselend de linker- en rechterhand of -knie aan te tikken (DAS). Ik maak het meest gebruik van de twee laatst genoemde. Oogbewegingen zijn vaak te vermoeiend, zeker met betraande ogen als je als cliënt geëmotioneerd bent. En vaak blijkt dat het makkelijker is je met gesloten ogen af te stemmen op je ‘innerlijke film’ bij het terugdenken aan wat emotioneel schokkend voor je was.
